O diagnozie autyzmu mówi się teraz bardzo dużo. Oprócz tego, że jest dość „popularną” diagnozą i coraz więcej dzieci, nastolatków boryka się z tym zaburzeniem, to zauważyłam, że mało się mówi o tym jak pomóc osobom z autyzmem.
W swojej pracy spotykam wiele zaniepokojonych rodziców, którzy po otrzymaniu diagnozy dotyczącej ich dziecka są niezwykle zagubieni. Pierwsze z pytań, które się pojawiają to: co dalej ?, co mamy teraz zrobić ? jak możemy pomóc naszemu dziecku lepiej funkcjonować ?. Postaram się w artykule rozwiać wszelkie wątpliwości i odpowiedzieć na te pytania.
Chciałabym na wstępie podkreślić, że każde dziecko czy nastolatek z diagnozą autyzmu funkcjonuje inaczej i może mieć w innych sferach większe bądź mniejsze trudności o różnym nasileniu.
Autyzm obejmuje nieprawidłowości w zakresie zachowania, komunikacji, relacji społecznych i funkcji poznawczych.
Objawy autyzmu to między innymi:
- trudność z wyrażaniem emocji,
- brak komunikacji z otoczeniem,
- brak kontaktu wzrokowego,
- trudność w dostosowaniu zachowania do danej sytuacji,
- przywiązanie do rutyny, schematyczne zachowania i wiele innych.
Bardzo często występują również problemy sensoryczne i nadwrażliwość na różne dźwięki.
Tak jak wspomniałam wyżej każda osoba z autyzmem może funkcjonować w inny sposób i w niektórych sferach radzić sobie lepiej, a w innych gorzej.
Bardzo ważne jest aby osoby ze spektrum autyzmu czuły się bezpiecznie i komfortowo oraz żeby nie czuły, że coś jest z nimi nie tak.
Bardzo pomocne jest, gdy rodzice dzieci w spektrum autyzmu nauczyli się tego, co dziecko chce im zakomunikować i dostosowali język komunikacji do możliwości dziecka.
Z mojej wieloletniej praktyki pracy z dziećmi i ich rodzicami wiem, że na początku może być to trudne z powodu trudności, które dziecko przejawia i potrzeba dużo czasu, aby się tego nauczyć i zrozumieć co chce nam powiedzieć. Jednak jak z czasem zaczną Państwo widzieć sukcesy w którejś ze sfer, to bardzo ważne jest to, aby wzmacniać pozytywne zachowania dzieci i docenić wysiłek jaki dziecko wkłada, żeby się z Państwem porozumieć.
Warto też pamiętać o tym, aby wypracować z dzieckiem stały plan dnia. Osoby ze spektrum autyzmu bardzo potrzebują stałych czynności dzięki którym czują się bezpiecznie. Jeśli następuje jakaś zmiana w ciągu dnia, dobrze by było zakomunikować o tym dziecku, aby było przygotowane na zmianę.
Na początku dziecko może reagować gwałtownie na zmianę, być poirytowane, nie rozumieć dlaczego plan się zmienił. Zdaję sobie sprawę, że w takich momentach bardzo trudno jest być cierpliwym, ale po spokojnym wytłumaczeniu i zakomunikowaniu dziecku, dlaczego dziś plan uległ zmianie, to z czasem będzie umiało lepiej radzić sobie z emocjami w przypadku zmiany, bo będzie wiedziało, że nie jest to nic złego i zagrażającego.
Domyślam się jak trudne i frustrujące to może być dla rodzica. Zwłaszcza jeśli nie mieli Państwo wcześniej do czynienia z tego typu trudnościami. Niewątpliwie może budzić to dużo niepokoju i strachu. Zwłaszcza, że trudno jest nam często zauważyć zachowania wskazujące na jakieś nieprawidłowości.
Ważne jest, aby pamiętać w tym wszystkim też o sobie. Obserwacja dziecka jest bardzo istotna, poznanie jego funkcjonowania, potrzeb, tego co lubi, ale zadbanie o siebie jest priorytetowe. Z pewnością dziecko ze spektrum autyzmu wyczuje każdą emocję i może być zaniepokojone i przestraszone. Wierzę, że jeśli będą wiedzieli Państwo co robić i jak się zachować w przypadku trudnego zachowania, to będą Państwo spokojniejsi.
Z pewnością dziecko będzie przejawiać też różnego rodzaju trudne zachowania. Należy pamiętać wtedy, aby stawiać mu granice i nie pozwalać na bicie, kopanie czy gryzienie wobec Państwa czy rówieśników, ale jednocześnie starać się zrozumieć, że w danym momencie mierzy się z czymś dla niego trudnym i nie umie tego zakomunikować. Dlatego zapewnienie bezpieczeństwa jest tutaj czymś kluczowym, a także wyznaczanie granic i spokojne tłumaczenie dziecku, że dane zachowanie nie jest w porządku, bo w dłuższej perspektywie może to bardzo zaowocować i tego typu zachowań będzie mniej.
Kolejną ważną rzeczą o której warto pamiętać przy spektrum autyzmu jest unikanie hałaśliwych miejsc i skupienie się na tych miejscach, które dziecko lubi. Dzieci z autyzmem bardzo często zmagają się z nadwrażliwością słuchową.
Podczas różnego rodzaju dźwięków mogą odczuwać duży dyskomfort, a nawet ból. Jeśli tak jest, to dziecko, wtedy często zasłania uszy, może słyszeć dźwięki, których nie słyszą inni, mogą pojawiać się również trudności z zasypianiem, problemy z koncentracją i skupieniem uwagi, a nawet krzyczenie i wybuchy złości w hałaśliwych miejscach.
Myślę, że warto zaopatrzyć się w słuchawki wygłuszające, dzięki którym dziecko nie będzie się stresować i odczuwać takiego dyskomfortu. Zapisanie się na zajęcia z terapii integracji sensorycznej również może być bardzo pomocne. Na takich zajęciach dziecko nauczy się jak prawidłowo interpretować i reagować na bodźce słuchowe.
Pomóc mogą również : Terapia Johansena IAS lub Tomatisa.
Na tej pierwszej dostaną Państwo płytę na której jest muzyka, która ma na celu stymulować słuchowo dziecko. Należy słuchać jej 10-15 minut dziennie i po miesiącu jest kontrola, aby dostać kolejną. Druga terapia polega na stymulowaniu ośrodków słuchowych w mózgu poprzez słuchanie dźwięków o różnych częstotliwościach.
Mam nadzieję, że to co napisałam wyżej będzie dla Państwa pomocne. Najważniejsza jest tutaj według mnie obserwacja dziecka i podążanie za nim i jego potrzebami. Podejmowanie zabawy z dzieckiem i różnych aktywności, które są dla dziecka ciekawe, nauczyć dziecko obserwować i rozumieć zachowanie innych, rozmawiać z dzieckiem o emocjach i oglądać bajki na ten temat bądź czytać książki.
Po prostu być i starać się zrozumieć, a jeśli trudności te są dla Państwa zbyt trudne, to warto skonsultować się ze specjalistą.
Terapia dla dzieci i młodzieży,
także w spektrum