stawianie granic w relacjach

Stawianie granic w relacjach – po co i jak to robić?

psychologia relacji, życie zawodowe

Na przesuwanie naszych granic składają się drobne, czasem nawet bardzo subtelne momenty. To uczucie, kiedy godzisz się na coś, czego nie chcesz. Ten moment kiedy wracasz do domu po spotkaniu z drugą osobą i czujesz, że zostawiłeś na nim kawałek siebie. I nie zawsze jest to efektem złych intencji czy brak uczuć drugiej osoby. Raczej efektem naszych przekonań, że nie wypada powiedzieć „nie” lub że ważniejsze jest pomaganie innym, a ja sobie jakoś poradzę. Jak odróżnić kompromis od przekraczania własnych granic? Nie chodzi tu tylko o słowa, ale o to, co widzisz i czujesz. O to, czy Twoje potrzeby są respektowane, czy tylko uprzejmie wysłuchane i zamiecione pod dywan. Dlatego rozmowa o granicach jest tak ważna. Bez nich nawet najlepsze intencje nie pomogą, bo granice to fundament, na którym budujemy zdrowe relacje i poczucie własnej wartości.

Czym są jasne granice w relacjach międzyludzkich i dlaczego są ważne?

Granice to nie mury, za którymi chowamy się przed światem. To ramy, w których czujemy się bezpiecznie i w których kryje się wszystko, co dla nas ważne. Bez nich tracimy kontrolę nad własnym życiem, a inni – świadomie lub nie – zaczynają decydować za nas.

Brak umiejętności stawiania granic najpierw wygląda niewinnie. To jedno przymknięcie oka, kiedy ktoś mówi coś nieprzyjemnego, choć w środku czujesz opór. To brak sprzeciwu wobec zachowań, które Ci nie odpowiadają. Za każdym razem, gdy się na to zgodzisz, oznacza to, Twoje granice zostały przekroczone. Aż nagle orientujesz się, że zasady i wartości, które były dla Ciebie fundamentem, zostały nagięte. Nie dlatego, że tak chciałeś, ale dlatego, że unikałeś konfrontacji.

I wtedy pojawia się rozdroże. Z jednej strony wiesz, że zasługujesz na szacunek, że nie podoba Ci się to, co robi druga osoba. Z drugiej – już się na to zgodziłeś, już pozwoliłeś na więcej. Jeśli pozostaniesz wierny sobie, będziesz musiał jasno wyrazić niezadowolenie i zażądać zmian. A to oznacza ryzyko. Może odrzucenie, może konflikt, może utratę relacji. A to nie są dla nas łatwe tematy. Brak umiejętności stawiania granic często wynosimy z domu. Jeśli jako dzieci byliśmy uczeni, że „nie można odmawiać”, „trzeba być miłym” i „rodzina jest najważniejsza”, może być nam trudno powiedzieć „nie” – nawet gdy tego naprawdę potrzebujemy.

Rodzaje granic w relacjach interpersonalnych – gdzie najczęściej ich brakuje?

Granice emocjonalne – ochrona własnych uczuć

Pewnie nie raz zdarzyło Ci się już czuć odpowiedzialność za emocje innych. W końcu chcemy dobrze dla naszych bliskich, a empatia to wspaniała cecha. Spieszysz na pomoc smutnym osobom, obawiasz się, że jeśli ktoś jest zły, to z Twojej winy. A problemy innych stawiasz ponad własnymi. Brzmi znajomo? To już nie empatia, lecz sygnał, że Twoje granice emocjonalne są zbyt płynne. Empatia nie oznacza dźwigania całego świata na swoich barkach. Zdrowe granice emocjonalne pozwalają Ci wspierać innych bez zatracania siebie. To umiejętność bycia obok, a nie wchłaniania cudzych emocji. Ich wyznaczanie nie jest egoizmem – to oznaka troski o siebie i swoje zdrowie psychiczne. Tylko dbając o własne zasoby, możesz naprawdę pomagać innym, a nie zmierzać w kierunku wyczerpania emocjonalnego.

Granice fizyczne – przestrzeń osobista i komfort

Mówienie „nie” przychodzi ciężko w różnych sytuacjach. Przekroczenie granicy fizycznej to nie tylko naruszenie przestrzeni osobistej. To też i przede wszystkim sytuacje, w których ktoś dotyka Cię w sposób, który Cię krępuje lub oczekuje, że zawsze będziesz dostępny.

Granice w związku – równowaga i autonomia w relacjach partnerskich

Związek to współpraca i partnerstwo. Nie oznacza to jednak fuzji dwóch osób w jedno. Jeśli Twoje potrzeby zawsze schodzą na dalszy plan, to znaczy, że w związku brakuje jasnych granic. Jak to rozpoznać? Jeśli Twój partner lub partnerka:

  • Podejmuje decyzje za Ciebie?
  • Wymaga, byś zawsze dostosowywał się do jego/jej oczekiwań?
  • Oczekuje, że będziesz na każde jego/jej skinienie?

To nie partnerstwo, a brak równowagi.

Zobacz jak wygląda terapia par.

Granice w relacjach rodzinnych – wzajemny szacunek i prywatność

Rodzina, chociaż bardzo byśmy tego chcieli to nie zawsze wsparcie i miłość. Czasem to także nieustanne ingerowanie w Twoje życie. Jeśli rodzice, rodzeństwo czy dalsza rodzina:

  • narzucają Ci swoje decyzje,
  • oczekują, że zawsze będziesz do ich dyspozycji,
  • krytykują Twoje wybory lub wyśmiewają Twoje uczucia,

to oznaka, że czas porozmawiać o granicach, bo są one regularnie przekraczane.

„Wiele z osób, które się do mnie zgłaszają mówią, że kochają swoją rodzinę. Jednak na dłuższą metę te relacje sprawiają im ból i jest to raczej miłość na odległość. Przy każdym spotkaniu czy rozmowie czują się w obowiązku tłumaczenia się ze swoich decyzji, odczuwają presję spełniania oczekiwań bliskich, nawet kosztem własnego szczęścia. Brak granic w relacjach rodzinnych bierze się z przekonań wyniesionych z dzieciństwa. Nie wolno odmawiać rodzicom, bo rodzina jest najważniejsza. Uświadomienie sobie, że masz prawo do swojej prywatności, do własnych decyzji i do odmawiania, jest momentem, kiedy wszystko zaczyna się zmieniać. Zdrowe relacje rodzinne to nie te, w których podporządkowujesz się innym, ale te, w których czujesz się szanowany i akceptowany takim, jakim jesteś.” – mówi psycholożka Joanna Marszalska.

Granice w pracy – jak dbać o siebie i unikać przeciążenia?

Zdarza Ci się odpowiadać na maile po godzinach? A może regularnie przejmujesz obowiązki, które nie należą do Ciebie, bo nie chcesz nikogo zawieść? Granice w pracy to temat, którego nie poruszamy, bo boimy się konfliktów, oceny lub utraty dobrej opinii. Tymczasem ich brak skutkuje przeciążeniem obowiązkami, frustracją i wypaleniem zawodowym.

Skuteczne stawianie granic w miejscu pracy nie świadczy o braku zaangażowania. To świadomość swoich możliwości i dbanie o własne zasoby. Obejmują zarówno zarządzanie czasem i obowiązkami, jak i relacje z przełożonymi, współpracownikami i klientami. Możesz jasno określać swoje godziny pracy, odmawiać nadmiarowych zadań i wyrażać swoje potrzeby w sposób asertywny, bez poczucia winy.

Jak rozpoznać, że Twoje granice w pracy są zbyt płynne?

  • Masz trudność z odmawianiem dodatkowych obowiązków.
  • Czujesz, że Twoja praca zaczyna dominować nad życiem prywatnym.
  • Masz poczucie, że inni decydują o Twoim czasie i dostępności.
  • Przeżywasz stres i napięcie związane z nadmiernym obciążeniem obowiązkami.

Zacznij stawiać granice – to droga do Twojej równowagi i satysfakcji zawodowej. Możesz być profesjonalny i zaangażowany, jednocześnie szanując swoje potrzeby. Prawdziwy szacunek w relacjach zawodowych zaczyna się od szacunku do siebie.

Jak skutecznie wyznaczać i utrzymywać granice?

Asertywne wyznaczanie granic

Nie wystarczy powiedzieć sobie: „Od dzisiaj będę bardziej asertywny/a”. Zastanów się, najpierw gdzie leżą Twoje granice. Zacznij od poniższych pytań:

  • Co sprawia, że czuję się niekomfortowo?
  • W jakich sytuacjach czuję, że ktoś mnie wykorzystuje?
  • Jakie zachowania innych sprawiają, że tracę energię?

Kiedy sprecyzujesz, co jest dla Ciebie ważne i jak wyglądają Twoje granice, łatwiej będzie Ci je komunikować. I nie musisz się z nich nikomu tłumaczyć ani przekonywać. Masz do nich prawo, tak samo jak inni.

Jak dbać o swoje przestrzeń w relacjach? Oto przykłady stawiania granic:

  • Mów jasno: „Nie czuję się z tym dobrze”.
  • Nie tłumacz się przesadnie – Twoje „nie” jest wystarczające.
  • Ćwicz komunikację asertywną – odmawianie to nie agresja, to dbałość o siebie.

Egzekwowanie granic

Jeśli chcesz skutecznie i stanowczo bronić swoich granic, musisz najpierw zaakceptować siebie i własne potrzeby. Bez tego trudniej będzie Ci mówić „nie”, bo w głębi duszy możesz czuć, że Twoje potrzeby nie są tak ważne jak potrzeby innych. Im bardziej akceptujesz siebie i to, co czujesz, tym łatwiej jest Ci wyznaczać zdrowe granice – i konsekwentnie ich pilnować.

Jednak samo postawienie granicy to dopiero początek. Egzekwowanie granic oznacza konsekwencję w ich utrzymywaniu, nawet jeśli spotkasz się z niezadowoleniem innych. Jeśli raz zgodzisz się na coś wbrew sobie, otwierasz furtkę do dalszego naruszania swoich granic.

Stawianie zdrowych granic to nie tylko sposób na zdrowsze relacje interpersonalne. To przede wszystkim budowanie szacunku do samego siebie i świadome kształtowanie relacji, w których Twoje potrzeby są równie ważne jak potrzeby innych.

Podsumowanie – dlaczego warto stawiać własne granice?

Umiejętność stawiania granic to nie egoizm – to troska o siebie. Tam, gdzie granice są zdrowe, tworzą się autentyczne, pełne szacunku i wzajemnego zrozumienia relacje, w których nie ma miejsca na manipulację, wykorzystywanie ani tłumienie własnych emocji.

Stawianie własnych granic jest dla Ciebie trudne i zbyt często godzisz się na rzeczy, które Ci nie odpowiadają? Jesteś przeciążony obowiązkami i blisko Ci do wypalenia emocjonalnego? Psychoterapia pomaga odzyskać poczucie sprawczości i żyć w zgodzie z tym, co dla Ciebie naprawdę ważne.

Nie jesteś w tym sam. Sięgnij po wsparcie psychologiczne. Umów się na konsultację ze specjalistą i zacznij budować relacje międzyludzkie, które będą dla Ciebie wsparciem, a nie obciążeniem.

Psychoterapia dopasowana do Twoich potrzeb

W Psycholodzy na Jutrzenki oferujemy terapię indywidualną w różnych nurtach psychoterapeutycznych, abyś mógł znaleźć podejście, które najlepiej odpowiada Twojej sytuacji i osobowości:

  • Psychoterapia Gestalt – jeśli chcesz lepiej zrozumieć swoje emocje, skupić się na teraźniejszości i budować głębszy kontakt ze sobą i innymi. Gestalt kładzie nacisk na doświadczanie „tu i teraz” oraz rozwijanie samoświadomości.
  • Podejście humanistyczne – jeśli cenisz swój rozwój osobisty i szukasz terapii, która pomoże Ci odkryć Twój potencjał. Terapia humanistyczna opiera się na akceptacji, empatii i pracy nad poczuciem własnej wartości.
  • Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) – jeśli chcesz skutecznie pracować nad zmianą myśli i zachowań, które powodują stres, lęk lub obniżony nastrój. To podejście oparte na dowodach naukowych, które daje konkretne narzędzia do zmiany nawyków myślowych i radzenia sobie z trudnościami.
  • Psychoterapia psychodynamiczna – jeśli chcesz zgłębić źródła swoich trudności, przyjrzeć się nieświadomym mechanizmom i relacjom z przeszłości, które wpływają na Twoje obecne życie. To podejście pomaga w głębokim zrozumieniu siebie i przepracowaniu trudnych doświadczeń.

Sprawdź naszą ofertę i umów się na konsultację w Psycholodzy Jutrzenki. Oferujemy terapię indywidualną – stacjonarnie i online – abyś mógł wybrać formę, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom. Umów wizytę już dziś i zadbaj o siebie i własne potrzeby.

Źródła:

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Przejdź do treści