Życie stawia nas przed wieloma dylematami i sprawdzianami. Dlatego już od dziecka uczymy się rozróżniać, co jest dobre, a co złe. Z tą wiedzą idziemy przez świat i tak samo patrzymy na odczuwane przez siebie emocje. Chcemy tych przyjemnych, a te „negatywne” jak gniew, smutek czy złość – nawet jeśli się pojawiają – staramy się jak najszybciej zamieść pod dywan i zapomnieć o ich istnieniu. Problem w tym, że te emocje nie znikają, a co więcej – wracają do nas jak bumerang. W postaci buntu, napadów gniewu i złości, które niosą w sobie tyle historii, że ciężko nam dostrzec, co jest ich przyczyną.
W dążeniu do pozytywnego nastawienia nie ma nic złego, o ile nie zmusza nas ono do tłumienia prawdziwych emocji. I nie ma tu ani dobrych, ani złych. Emocje to pierwotna reakcja organizmu, która mówi nam, gdzie powinniśmy skierować swoją uwagę. Jak naturalny, wbudowany kompas, który pokazuje właściwy kierunek. Złość, smutek, frustracja i gniew są nośnikami informacji, które dają nam znać, kiedy coś dla nas ważnego jest zagrożone.
Skąd się biorą napady złości?
Wybuchy złości to informacja od organizmu, że nasze granice zostały przekroczone. Kiedy zbyt długo ignorujemy i tłumimy w sobie w sobie emocje, pojawia się napięcie. Nasz mózg będzie nam regularnie przypominać o tym, że musimy stawić im czoła i pozwolić sobie na ich przeżycie. Napady gniewu u dorosłych pojawiają się kiedy napotykamy tzw. triggery, czyli wyzwalacze przywołujące bolesne wspomnienia. Mogą one być związane z doświadczoną traumą, czyli trudnymi doświadczeniami z naszej przeszłości. Napady złości pojawiają się jako reakcja obronna organizmu, która może być impulsywna i eksplozywna. To odpowiedź na to co wywołuje w nas ból i lęk, a także wołanie niezaspokojonych potrzeb o uwagę.
Jakie są przyczyny wybuchów złości?
Niekontrolowane wybuchy złości mogą mieć przyczyny psychologiczne, fizjologiczne lub środowiskowe. Zdarza się, że idą one ze sobą w parze lub jedne wynikają z drugich. Niskie poczucie własnej wartości, poczucie odrzucenia, chroniczny stres i ciągłe napięcie, które pojawia się w efekcie presji wywieranej na nas przez środowisko oraz nas samych. To wszystko sprawia, że wytrzymałość na bodźce spada. Chroniczny stres z kolei odbija się na odporności naszego organizmu, który może reagować np. zaburzeniami hormonalnymi i chorobami neurologicznymi. Może też powodować, że częściej będziemy sięgać po używki, aby poczuć ulgę. Każdy z tych czynników, razem lub osobno, może być przyczyną rosnącego napięcia i w efekcie – gwałtownych reakcji złości.
Jak radzić sobie z napadem złości?
Złość potrafi być bardzo intensywną emocją. Zwłaszcza taka, która przez wiele lat była tłumiona. Dlatego w trakcie tego typu ostrej reakcji, ciężko jest odzyskać kontrolę nad emocjonalnymi impulsami. Niektórzy opisują to jako zjawisko zaćmienia lub zamglenia umysłu.
Pierwszym krokiem do opanowania wybuchów jest rozpoznawanie sygnałów, które pojawiają się jeszcze przed kulminacją i burzą emocji. To może być przyspieszony oddech, spięcie w ciele i przyspieszone tętno. Organizm w ten sposób przygotowuje się do reakcji, typu walcz albo uciekaj. Postaraj się wtedy jak najszybciej odseparować od czynnika wywołującego złość. Jeśli jest to niemożliwe – oddychaj, aby rozładować emocjonalny impuls. Głęboko i świadomie. Koncentruj się na każdym wdechu i wydechu. To pozwoli wyrównać tętno i nieco uspokoić organizm, rozładowując tym samym emocjonalne napięcie.
Napady złości u dorosłych – kiedy szukać profesjonalnej pomocy?
Jeśli Twoje nagłe reakcje złości są częste i wymykają się spod kontroli to sygnał, że prawdopodobnie potrzebujesz specjalistycznej porady – warto wówczas sięgnąć po konsultację z psychologiem lub psychoterapię. Przyczyny Twoich problemów mogą leżeć na tyle głęboko, że ciężko będzie Ci dostrzec, co jest ich prawdziwym źródłem. Dotarcie do niego przyniesie Ci nie tylko długotrwałe rozwiązanie problemu, ale przede wszystkim spokój i ulgę. Z pewnością psychoterapeuta będzie w tym wypadku pomocny, dlatego jeśli epizody z nagłymi przypływami i eksplozjami złości Ciebie dotyczą, koniecznie umów się na wizytę w celu diagnozy Twojego stanu zdrowia psychicznego. Psycholodzy na Jutrzenki są dostępni stacjonarnie w Warszawie Włochach lub online.